چگونه بواسیر در دوران بارداری را مدیریت کنیم؟ بررسی جامع

بواسیر یا هموروئید به تورم و التهاب وریدهای ناحیه مقعد گفته می‌شود که در دوران بارداری به دلیل فشار زیاد بر روی ناحیه لگن و تغییرات هورمونی، شایع‌تر می‌شود.انواع بواسیر در بارداری شامل:

بواسیر داخلی

بواسیر داخلی در داخل کانال مقعدی قرار دارد و معمولاً بدون درد است. این نوع بواسیر ممکن است در موارد شدیدتر باعث خونریزی شود.

بواسیر خارجی

بواسیر خارجی در اطراف ناحیه خارجی مقعد تشکیل می‌شود و می‌تواند به دلیل لخته شدن خون، دردناک و حساس شود. همچنین ممکن است باعث خارش و تورم شود.

بواسیر ترومبوزه

این نوع بواسیر زمانی ایجاد می‌شود که درون بواسیر خارجی لخته خون شکل بگیرد. این حالت معمولاً درد شدیدی به همراه دارد و ممکن است به مداخله پزشکی نیاز داشته باشد.

بواسیر پرولاپس

بواسیر پرولاپس زمانی رخ می‌دهد که بواسیر داخلی به خارج از کانال مقعدی بیرون زده باشد. این نوع بواسیر ممکن است باعث ناراحتی و احساس توده در ناحیه مقعد شود.

افزایش فشار بر روی ناحیه لگن: با رشد جنین، رحم بزرگ‌تر شده و فشار بیشتری بر روی وریدهای ناحیه لگن و رکتوم وارد می‌کند. این فشار می‌تواند منجر به تورم و التهاب وریدهای مقعدی و بروز بواسیر شود.
یبوست: یبوست یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است که می‌تواند به دلیل تغییرات هورمونی و کاهش فعالیت بدنی ایجاد شود. فشار آوردن بیش از حد هنگام دفع مدفوع می‌تواند به وریدهای مقعد آسیب زده و بواسیر را ایجاد یا تشدید کند.
تغییرات هورمونی: در دوران بارداری، هورمون پروژسترون افزایش می‌یابد که باعث شل شدن دیواره‌های وریدها می‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش احتمال تورم و تشکیل بواسیر شود.
افزایش جریان خون: در دوران بارداری، حجم خون در بدن مادر افزایش می‌یابد. این افزایش حجم خون می‌تواند فشار بیشتری به وریدهای مقعدی وارد کرده و منجر به ایجاد بواسیر شود.
نشستن یا ایستادن طولانی مدت: نشستن یا ایستادن به مدت طولانی می‌تواند باعث تجمع خون در وریدهای ناحیه مقعد شود. این تجمع خون، فشار را افزایش داده و احتمال بروز بواسیر را بیشتر می‌کند.
وزن اضافه شده در بارداری: افزایش وزن در دوران بارداری می‌تواند فشار بیشتری بر وریدهای ناحیه لگن وارد کند، که این مسئله نیز می‌تواند یکی از عوامل بروز بواسیر باشد.

خارش و تحریک در ناحیه مقعد
درد و ناراحتی
خونریزی
احساس وجود توده یا برآمدگی
تورم
ترشح مخاط

یکی از عوامل اصلی خطر بواسیر در بارداری، یبوست مزمن است که باعث فشار زیاد هنگام دفع مدفوع می‌شود. افزایش فشار رحم بر روی وریدهای لگن و رکتوم نیز نقش مهمی دارد. تغییرات هورمونی، به‌ویژه افزایش هورمون پروژسترون، باعث شل شدن دیواره‌های وریدها می‌شود و احتمال تورم و التهاب را افزایش می‌دهد. نشستن یا ایستادن طولانی مدت می‌تواند به تجمع خون در وریدهای مقعد منجر شود. وزن‌گیری بیش از حد نیز فشار بیشتری بر روی ناحیه لگن وارد می‌کند. علاوه بر این، سابقه خانوادگی بواسیر می‌تواند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهد.

برای پیشگیری از بواسیر در دوران حاملگی، توصیه می‌شود مصرف فیبر کافی در رژیم غذایی مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل افزایش یابد تا از یبوست جلوگیری شود. نوشیدن آب فراوان نیز به نرم شدن مدفوع و تسهیل دفع کمک می‌کند. فعالیت بدنی منظم مانند پیاده‌روی می‌تواند به بهبود جریان خون و کاهش فشار بر روی وریدها کمک کند. همچنین باید از نشستن یا ایستادن طولانی مدت پرهیز کرد و در صورت نیاز به نشستن طولانی، بهتر است گاهی تغییر وضعیت داده شود. اجتناب از فشار آوردن هنگام دفع مدفوع و استفاده از حمام گرم برای تسکین علائم نیز می‌تواند مفید باشد.

برای درمان هموروئید در دوران بارداری، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. پمادهای تسکین‌دهنده که خاصیت جمع‌کنندگی عروق دارند، به کاهش التهاب و تسریع روند بهبود کمک می‌کنند. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است تزریق دارو را توصیه کند. در شرایط حاد و زمانی که سایر روش‌ها کارساز نباشند، جراحی به عنوان یک گزینه نهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم است که برای تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش درمان، حتماً با یک پزشک متخصص جراحی عمومی مشورت کنید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.
روش‌های طبیعی مانند استفاده از روغن های طبیعی و حمام سیتز می‌توانند به کاهش علائم بواسیر در دوران بارداری کمک کنند و از عوارض بیشتر جلوگیری نمایند، در حالی که خطرات مرتبط با مصرف داروهای شیمیایی یا روش‌های تهاجمی در این دوران را کاهش می‌دهند.

در دوران بارداری، برخی علائم بواسیر ممکن است با روش‌های خانگی مدیریت شوند، اما در شرایط زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
خونریزی مداوم یا شدید: اگر خونریزی از مقعد شدید یا به طور مکرر رخ دهد، نیاز به بررسی پزشکی فوری دارد.
درد شدید و مداوم: در صورتی که درد بواسیر بسیار شدید و تحمل‌ناپذیر باشد، به ویژه اگر با روش‌های خانگی تسکین نیابد، باید به پزشک مراجعه کنید.
تورم شدید یا بروز توده‌های دردناک: اگر توده‌های بواسیر متورم و بسیار دردناک شده یا به داخل بازنگردند، ممکن است نیاز به درمان پزشکی باشد.
تداوم علائم علیرغم درمان‌های خانگی: اگر علائم بواسیر مانند خارش، تورم و ناراحتی پس از استفاده از روش‌های خانگی بهبود نیابد، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
بواسیر ترومبوزه: در صورت تشکیل لخته خون در بواسیر خارجی که باعث درد شدید می‌شود، مراجعه به پزشک ضروری است.
علائم عفونت: اگر علائمی مانند تب، قرمزی شدید، یا خروج ترشحات چرکی از ناحیه مقعد مشاهده کردید، فوراً باید به پزشک مراجعه کنید.

پس از زایمان، مراقبت صحیح از ناحیه مقعد برای پیشگیری و کاهش علائم بواسیر بسیار اهمیت دارد. تمیز نگه داشتن این ناحیه با استفاده از آب گرم و خشک کردن با حوله نرم می‌تواند از عفونت و تحریک جلوگیری کند. استفاده از حمام نشیمن چند بار در روز به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. مصرف مواد غذایی غنی از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل، همراه با نوشیدن آب فراوان، برای پیشگیری از یبوست و کاهش فشار هنگام دفع مدفوع ضروری است. از فشار آوردن هنگام دفع باید اجتناب کرد، و در صورت نیاز می‌توان از ملین‌های طبیعی یا مکمل‌های فیبری استفاده کرد.
برای کاهش تورم و درد، استفاده از کمپرس سرد یا یخ پیچیده در پارچه توصیه می‌شود. همچنین، نشستن یا ایستادن طولانی مدت می‌تواند علائم بواسیر را تشدید کند، بنابراین تغییر مرتب وضعیت بدن و استفاده از بالشت‌های مخصوص برای کاهش فشار بر روی ناحیه مقعد مفید است. در صورت تجویز پزشک، می‌توان از پمادها یا داروهای مسکن ایمن برای تسکین علائم استفاده کرد. اگر علائم بواسیر پس از زایمان بهبود نیافت یا شدیدتر شد، مشاوره با پزشک برای دریافت درمان مناسب ضروری است. این نکات می‌توانند به بهبودی سریع‌تر و کاهش ناراحتی‌های ناشی از بواسیر پس از زایمان کمک کنند.

بواسیر در دوران بارداری و پس از زایمان می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما با رعایت نکات مراقبتی و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توان علائم آن را به خوبی مدیریت کرد. مراقبت‌های خانگی مانند مصرف فیبر، هیدراتاسیون کافی، و استفاده از حمام نشیمن نقش مهمی در کاهش علائم دارند. در عین حال، مراجعه به پزشک در صورت شدت یافتن علائم یا نیاز به درمان‌های تخصصی اهمیت زیادی دارد. با پیگیری دقیق توصیه‌های پزشکی و توجه به سلامت خود، می‌توانید این دوران را با آرامش بیشتری پشت سر بگذارید.
برای مشاوره و درمان بواسیر در بارداری، می‌توانید با دکتر مهرداد رضایی، متخصص بیماری‌های نشیمنگاه، مشورت کنید و راهکارهای مؤثر و ایمنی را دریافت نمایید. برای دریافت مشاوره می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت و یا از طریق شماره تماس 02188882076 اقدام کنید.



منابع
clevelandclinic
mayoclinic