

چگونه التهاب مقعدی را درمان کنیم؟
التهاب مقعدی چیست؟
التهاب ناحیه مقعد یا پروکتیت به وضعیتی گفته میشود که در آن بافتهای داخلی مقعد دچار تورم و التهاب میشوند. دهانه مقعد در انتهای کانال مقعد قرار دارد و التهاب یا ورم مقعدی در این ناحیه رخ میدهد. در هنگام دفع مدفوع، زمانی که فشار در رکتوم افزایش مییابد، اسفنکتر داخلی مقعد شل میشود تا مدفوع بتواند از کانال و دهانه مقعد عبور کرده و از بدن خارج شود. این ناحیه از غدد، مجاری، رگهای خونی، مخاط، بافتها و پایانههای عصبی تشکیل شده است و به همین دلیل نسبت به التهاب، درد، سوزش و سایر احساسات بسیار حساس است. بسته به علت التهاب، ممکن است علائمی مانند تورم، احساس گرما، درد یا سوزش شدید، به ویژه پس از دفع مدفوع، و حتی خونریزی یا عفونت در این ناحیه بروز کند.

روش های تشخیص
معاینه فیزیکی: پزشک ناحیه مقعد را بررسی میکند تا علائم ظاهری التهاب مانند تورم، قرمزی، ترکها یا زخمها را شناسایی کند. لمس نقاط حساس نیز میتواند به شناسایی درد یا تورم کمک کند.
آنوسکوپی: با استفاده از یک ابزار کوچک به نام آنوسکوپ، پزشک میتواند داخل مقعد و بخشهای ابتدایی راستروده را مشاهده کرده و علائم التهاب یا آسیب را بررسی کند.
کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی: در صورت مشکوک بودن به مشکلاتی مانند بیماریهای التهابی روده، پزشک ممکن است از کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی برای بررسی دقیقتر روده بزرگ و راستروده استفاده کند.
آنوسکوپی: با استفاده از یک ابزار کوچک به نام آنوسکوپ، پزشک میتواند داخل مقعد و بخشهای ابتدایی راستروده را مشاهده کرده و علائم التهاب یا آسیب را بررسی کند.
کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی: در صورت مشکوک بودن به مشکلاتی مانند بیماریهای التهابی روده، پزشک ممکن است از کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی برای بررسی دقیقتر روده بزرگ و راستروده استفاده کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
این عارضه زمانی خطرناک است که با علائم جدی مانند خونریزی شدید، ترشحات چرکی، تب، درد شدید و مداوم، تورم گسترده، یا علائم عفونت همراه باشد. همچنین، اگر ورم مقعدی منجر به ایجاد مشکلاتی مانند آبسه، فیستول، یا اختلال در دفع مدفوع شود، یا در افراد دارای بیماریهای زمینهای مانند بیماریهای التهابی روده (کولیت یا کرون) رخ دهد، میتواند خطرناک باشد و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
اهمیت تغذیه در کاهش التهاب
تغذیه مناسب در کاهش التهاب ناحیه مقعد بسیار مهم است. مصرف فیبر از میوهها، سبزیجات و غلات کامل به نرم شدن مدفوع و کاهش فشار در ناحیه مقعد کمک میکند. نوشیدن آب کافی نیز هیدراته ماندن بدن را تضمین کرده و از یبوست جلوگیری میکند. اجتناب از غذاهای محرک مانند ادویههای تند و چربیهای ناسالم به کاهش تحریک و التهاب کمک میکند. رعایت یک رژیم غذایی متعادل میتواند به تسریع بهبود و کاهش علائم این عارضه منجر شود.
نقش حمام سیتز در تسکین ورم مقعد
حمام سیتز با نشستن در آب گرم به کاهش التهاب، درد و تورم در ناحیه مقعد کمک میکند. این روش باعث افزایش جریان خون در ناحیه ملتهب، تسریع روند بهبود بافتهای آسیبدیده، و آرامسازی عضلات مقعدی میشود. همچنین، حمام سیتز به حفظ بهداشت ناحیه مقعد و جلوگیری از تحریک بیشتر یا عفونت کمک میکند. این روش به ویژه برای افرادی که با مشکلاتی مانند هموروئید یا شقاق مقعدی مواجهاند، بسیار مفید است.

کرمها و پمادهای موضعی برای درمان
کرمها و پمادهای موضعی نقش مهمی در کاهش علائم و درمان التهاب ناحیه مقعد دارند. این محصولات به طور مستقیم روی ناحیه ملتهب اعمال میشوند و میتوانند درد، تورم، و سوزش را تسکین دهند. برخی از رایجترین انواع کرمها و پمادهای موضعی برای درمان این عارضه عبارتند از:
پمادهای ضد التهابی: مانند هیدروکورتیزون که التهاب و خارش را کاهش میدهد.
کرمهای بیحسکننده موضعی: حاوی مواد مانند لیدوکائین که درد و ناراحتی را تسکین میدهند.
پمادهای آنتیبیوتیک: در صورت وجود عفونت، از پمادهای آنتیبیوتیک برای جلوگیری از عفونت و بهبود زخمهای کوچک استفاده میشود.
پمادهای محافظتکننده: مانند زینک اکسید که به ایجاد یک لایه محافظ برای کاهش تحریک و سرعت بخشیدن به بهبود ناحیه آسیبدیده کمک میکند.
پمادهای هموروئید: حاوی مواد خاصی برای کاهش تورم، درد و خارش در هموروئید، که یکی از علل شایع این عارضه است.
این محصولات موضعی باید تحت نظر پزشک و با توجه به نوع التهاب و علائم فرد استفاده شوند تا بیشترین تأثیر را داشته باشند.
پمادهای ضد التهابی: مانند هیدروکورتیزون که التهاب و خارش را کاهش میدهد.
کرمهای بیحسکننده موضعی: حاوی مواد مانند لیدوکائین که درد و ناراحتی را تسکین میدهند.
پمادهای آنتیبیوتیک: در صورت وجود عفونت، از پمادهای آنتیبیوتیک برای جلوگیری از عفونت و بهبود زخمهای کوچک استفاده میشود.
پمادهای محافظتکننده: مانند زینک اکسید که به ایجاد یک لایه محافظ برای کاهش تحریک و سرعت بخشیدن به بهبود ناحیه آسیبدیده کمک میکند.
پمادهای هموروئید: حاوی مواد خاصی برای کاهش تورم، درد و خارش در هموروئید، که یکی از علل شایع این عارضه است.
این محصولات موضعی باید تحت نظر پزشک و با توجه به نوع التهاب و علائم فرد استفاده شوند تا بیشترین تأثیر را داشته باشند.

درمان با استفاده از داروهای خوراکی
درمان با داروهای خوراکی شامل استفاده از ضدالتهابهای غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب و کورتیکواستروئیدها در موارد شدید برای کاهش سریعتر التهاب است. در صورت وجود عفونت، آنتیبیوتیکهای خوراکی تجویز میشوند. همچنین، برای جلوگیری از یبوست و کاهش فشار بر ناحیه مقعد، ملینهای ملایم استفاده میشوند. داروهای ضد اسپاسم نیز میتوانند به کاهش اسپاسمهای عضلانی و تسکین درد کمک کنند. تمامی این داروها باید با تجویز پزشک مصرف شوند تا اثرات مطلوب داشته باشند.
درمانهای تخصصی
برای درمان این عارضه، باید عواملی که باعث بروز آن شدهاند، مانند آنوزیت، شقاق، فیستول، بیماریهای پریآنال، و سرطان مقعد، بهدرستی تشخیص داده و درمان شوند تا التهاب مقعد برطرف گردد. در ادامه به برخی دیگر از عوامل بروز ورم مقعدی و روشهای درمان آنها پرداخته میشود:
درمان آبسه: در صورت وجود آبسه مقعدی، جراحی برای تخلیه عفونت و جلوگیری از گسترش التهاب ضروری است.
فیستولکتومی: در صورت وجود فیستول مقعدی، جراحی فیستولکتومی برای بستن یا برداشتن فیستول انجام میشود تا التهاب کاهش یابد و فرآیند ترمیم آغاز شود.
هموروئیدکتومی: اگر التهاب مقعدی به علت هموروئیدهای شدید باشد که با درمانهای دارویی بهبود نمییابد، ممکن است برداشتن هموروئیدها (هموروئیدکتومی) لازم شود.
رزکسیون ناحیهای: در موارد نادر و شدید بیماریهای التهابی روده که ناحیهای از روده بزرگ به شدت ملتهب است، ممکن است جراحی برای برداشتن بخش آسیبدیده از روده نیاز باشد.
درمان آبسه: در صورت وجود آبسه مقعدی، جراحی برای تخلیه عفونت و جلوگیری از گسترش التهاب ضروری است.
فیستولکتومی: در صورت وجود فیستول مقعدی، جراحی فیستولکتومی برای بستن یا برداشتن فیستول انجام میشود تا التهاب کاهش یابد و فرآیند ترمیم آغاز شود.
هموروئیدکتومی: اگر التهاب مقعدی به علت هموروئیدهای شدید باشد که با درمانهای دارویی بهبود نمییابد، ممکن است برداشتن هموروئیدها (هموروئیدکتومی) لازم شود.
رزکسیون ناحیهای: در موارد نادر و شدید بیماریهای التهابی روده که ناحیهای از روده بزرگ به شدت ملتهب است، ممکن است جراحی برای برداشتن بخش آسیبدیده از روده نیاز باشد.
نتیجه گیری
در اغلب موارد، ورم مقعد بیشتر ناراحتکننده است تا خطرناک. ابتدا میتوانید از روشهای خانگی مانند مصرف رژیم غذایی پر فیبر، استفاده از مسکنها و حمام گرم بهره ببرید. اگر پس از چند روز بهبودی حاصل نشد، با یک متخصص جراحی عمومی و لیزر با تجربه مشورت کنید. او میتواند به کاهش التهاب مقعد کمک کرده و شما را در مسیر بهبودی سریعتر راهنمایی کند.دکتر مهرداد رضایی متخصص بیماری های نشیمنگاه تهران می تواند بهترین راهنما و مشاور در درمان این مشکل و بیماری های نشیمنگاه باشد. برای گرفتن نوبت و دریافت مشاوره می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت اقدام کنید.

علائم شامل درد، خارش، سوزش، خونریزی خفیف و احساس فشار در ناحیه مقعد است. در موارد شدیدتر، ممکن است فرد دچار ترشحات مقعدی یا تغییرات در حرکات روده شود.
التهاب مقعدی معمولاً به راحتی درمان میشود، اما در صورت عدم درمان ممکن است منجر به مشکلات جدیتری مانند زخمهای مقعدی یا خونریزی شدید شود.
زمان بهبود بستگی به علت التهاب دارد. در موارد خفیف ممکن است ظرف چند روز بهبود یابد، اما در موارد پیچیدهتر ممکن است هفتهها یا ماهها طول بکشد.